Fark Basınç Anahtarı (DPS) Nedir? Filtre Kirlilik Alarmı Nasıl Ayarlanır?

Klima Santralinin Check-Engine Işığı

Arabanızın motorunda bir sorun olduğunda gösterge panelinde bir ışık yanar. Peki, havalandırma sisteminizde filtreler tıkandığında veya kayış koptuğunda bunu kim haber verir? İşte bu görevi Fark Basınç Anahtarı (Differential Pressure Switch – DPS) üstlenir.

Sahada Fark Basınç Prosestatı olarak da bilinen bu küçük cihaz, havanın iki nokta arasındaki basınç farkını ölçerek otomasyon sistemine Dur! veya Bakım Yap! sinyali gönderir.

1. Çalışma Mantığı: Filtre Kirliliği Nasıl Anlaşılır?

DPS’in mantığı çok basittir: Giriş basıncı ile çıkış basıncını kıyaslar.

1. Temiz Filtre: Hava filtreden rahatça geçer. Filtrenin önü ve arkası arasındaki basınç farkı çok azdır (Örn: 50 Pa).
2. Kirli Filtre: Filtre tozla doldukça hava geçmekte zorlanır. Filtrenin önünde basınç yığılır, arkasında ise basınç düşer.
3. Alarm Anı: Aradaki fark (Delta P), ayarladığınız değeri (Örn: 150 Pa) geçtiği anda, cihaz içindeki kontak tık eder ve BMS’e (Bina Yönetim Sistemi) sinyal gider: Filtre Tıkandı, Değiştir!

2. Montaj ve Hortum Bağlantıları (+ ve – Uçlar)

Sahada en çok yapılan hata, silikon hortumların ters bağlanmasıdır. Cihazın üzerinde iki adet hortum girişi vardır: P1 (+) ve P2 (-).

• P1 (+) Ucu (Yüksek Basınç): Havanın geldiği yöne, yani filtrenin önüne bağlanır.
• P2 (-) Ucu (Alçak Basınç): Havanın çıktığı yöne, yani filtrenin arkasına bağlanır.

Usta Notu: Eğer hortumları ters bağlarsanız cihaz asla alarm vermez veya sürekli hatalı çalışır.

3. Fark basınç anahtarı Elektrik Bağlantısı (NO / NC / COM)

Kapağı açtığınızda genellikle 3 klemens görürsünüz:

1. COM (Common – Ortak): Elektrik giriş ucudur.
2. NO (Normally Open – Normalde Açık): Genellikle Filtre Kirlilik Alarmı için bu uç kullanılır. Basınç ayarlanan değere gelince devre kapanır ve lamba yanar.
3. NC (Normally Closed – Normalde Kapalı): Genellikle Kayış Koptu (Fan Çalışmıyor) bilgisi almak için fanlarda kullanılır.

4. DPS Ayarı Kaç Pascal (Pa) Olmalı?

Bu cihazı kaça ayarlayacağım? sorusunun tek bir cevabı yoktur; filtrenin sınıfına göre değişir.

Genel kural şudur: Filtre Başlangıç Direnci x 2 (veya 3) = Alarm Değeri.

Ancak 2025 standartlarında sahadaki pratik ayar değerleri şöyledir:

Not: Filtre üreticisinin Önerilen Son Direnç tablosuna bakmak en doğrusudur.

5. Sık Karşılaşılan Arızalar ve Çözümleri

• Sorun: Filtre tertemiz ama sürekli alarm veriyor.
  • Sebep: Ayar değeri çok düşüktür (Örn: 20 Pa) veya hortumun içinde su birikmiştir.
• Sorun: Filtre patlayacak kadar dolmuş ama alarm vermiyor.
  • Sebep: Hortum delik olabilir, yerinden çıkmış olabilir veya hortumlar (+/-) ters bağlanmıştır.
• Sorun: Cihazdan sürekli tık-tık ses geliyor.
  • Sebep: Hava akışı türbülanslıdır. Cihazın hortum uçlarını hava kanalının tam ortasına değil, kenarlarına yakın konumlandırın.

Fark Basınç Anahtarı (DPS), klima santralinin en ucuz ama en stratejik parçasıdır. 500 liralık bir DPS çalışmazsa, 50.000 liralık filtreleriniz yırtılabilir veya ameliyathaneye toz dolabilir. Montaj sonrası hortumları kontrol etmeyi ve yılda bir kez manuel test yapmayı unutmayın.