Negatif ve Pozitif Basınçlı Odaların Şemaları ve Çalışma Prensipleri

Hava Akışının Yönü Neden Hayatidir?

İklimlendirme sektöründe temel bir fizik kuralı vardır: Hava, daima yüksek basınçtan alçak basınca doğru akar.

Hastaneler, laboratuvarlar ve temiz odalarda bu kural, hayati bir güvenlik önlemine dönüşür. Doğru basınçlandırma ile hava akışını manipüle ederek, mikropların bir odadan diğerine geçmesini engelleyen “görünmez duvarlar” öreriz.

Bu yazıda, karmaşık görünen bu sistemleri basit şemalarla inceleyeceğiz.

1. Pozitif Basınç (+ P): Koruma Kalkanı

Amacı Nedir?

Odanın içini dış ortama göre daha yüksek basınçta tutarak, dışarıdaki kirli havanın içeri girmesini engellemektir. İçerideki hastayı veya ürünü dış dünyadan koruruz.

Nerelerde Kullanılır?

• Ameliyathaneler
• Bağışıklığı baskılanmış (Kemoterapi, yanık, lösemi) hasta odaları.
• İlaç üretim tesisleri.

Şemanın Anlatımı:

Yukarıdaki şemada gördüğünüz gibi, odaya giren taze hava miktarı (Mavi Ok), odadan emilen havadan fazladır. Bu durum odayı adeta bir balon gibi şişirir. Kapı açıldığında veya kapı altı boşluklarından hava daima odadan koridora doğru akar. Böylece koridordaki toz ve mikroplar içeri giremez.

• Teknik Not: Genellikle koridora göre +10 Pascal (Pa) fark istenir.

2. Negatif Basınç Odası Şeması (- P): Karantina Hücresi

Amacı Nedir?

Odanın içini dış ortama göre daha alçak basınçta (vakumda) tutarak, içerideki kirli havanın koridora veya diğer odalara sızmasını engellemektir. Amaç, içerideki mikrobu dış dünyadan izole etmektir.

Nerelerde Kullanılır?

• Bulaşıcı hastalık (Covid-19, Tüberküloz, SARS) izolasyon odaları.
• Kimyasal laboratuvarlar, otopsi odaları.
• Kirli malzeme depoları, tuvaletler.

Şemanın Anlatımı:

Şemada görüldüğü üzere, odadan dışarı atılan (egzoz edilen) hava miktarı, içeri verilen taze havadan çok daha fazladır. Bu, içeride bir vakum etkisi yaratır. Kapı aralıklarından hava daima koridordan odaya doğru emilir.

En kritik nokta, içeriden emilen bu mikrop yüklü havanın (Kırmızı Kalın Ok) atmosfere atılmadan önce mutlaka H13 veya H14 sınıfı HEPA filtrelerden geçirilerek sterilize edilmesidir.

3. Kademeli Basınç: Şlüz (Anteroom) Güvenliği

En riskli durumlarda, koridor ile hasta odası arasında doğrudan bağlantı istenmez. Araya “Şlüz” (Geçiş Odası / Airlock) adı verilen bir tampon bölge konur.

Şemanın Anlatımı:

Hava akışı bir merdiven basamağı gibi kademelendirilir. Hava en temiz alandan (En yüksek basınç), en kirli alana (En düşük basınç) doğru akar. Bu sistem, kapı açılıp kapanmaları sırasında oluşabilecek anlık ters hava akımlarını (Backflow) minimize eder.

Özet Tablo